Itshwarelo_1

Ga go kgonege go fofa fa go gakaletswe go go tshwaretse mo mmung.

Tsebe ya Legae - Sekgoa - Seespañola

Nako nngwe le nngwe, mongwe le mongwe o kile a utlwisitswe botlhoko ke ba bangwe, mme karabo e ka nna go ya mo go se itumediseng, se ke kgalefo e e tswelang ruri e e amanang le keletso ya go gobatsa yo o tsewang a le molato wa tshiamololo kgotsa botlhoko jo bo amogetsweng.

Ka ntlha ya gore motho yo o sulafetseng pelo o nne a akanya ka se se mo tshwenyang ka dinako tsotlhe, o boloka mogopolo le mmele wa gagwe mo maemong a a kwa godimo a kgatelelo e e senyang boitekanelo jwa gagwe le go fokotsa mmele wa gagwe.

- Go sulafala pelo go khutsufatsa botshelo.

Ka seno, go na le go gobatsa yo o dirileng phoso jaaka ba eletsa, ba gobatsa bone ka bobone.

-  Go tshwara kgalefo go tshwana le:

  - Go nwa senwelo sa motswako o o bolayang mme o lebeletse gore yo o dirileng phoso a swe.

  - Go tshwara legong le le belang ka seatla se se senang sengwe ka maikaelelo a go le latlhela mo mothong yo mongwe.

  - Go itlhoma molelo mme o solofetse gore yo o mo tlhoileng o swe ka go hema mosi.

  - Go letlelela yo o mo tlhoileng go tshela mo tlhogong ya gago.

Ditsalano tsa bona le ba bangwe di amilwe le tsone, ka gonne ba atisa go lebisa kutlobotlhoko ya bone e kgolo mo go ba ba ba thusang ba se na sepe se ba dirileng phoso ka sone, se se isang kwa go itlhaola.**

- Ka go kgopisa le go tshwara batho gampe, re felela re le nosi.

Gantsi, difatlhego tsa bona di goga, se se tlwaelang go kgarakgatsa ba bangwe ka gore ba ikutlwa ba sa iketla, ba ikutlwa e kete ponalo eno ya kutlobotlhoko e lebisitswe kwa go bone.

- Sefatlhego se se tenseditsweng se kgarakgatsa ba bangwe.

Ka ntlha ya maikutlo a a busang a motho yo o sulafetseng pelo e le kutlobotlhoko ya segopotso sa tshiamololo le keletso e e sa fitlhelwang ya pusoloso, ke seo ba se bonalang ka lobaka lotlhe ka bogale le borukhutlhi. Seno se tokafatsa botlhoko jo bo ba jang mme se ama bokgoni jwa bona jwa go rata le go tlhotlheletsa maikutlo a lorato mo go ba bangwe, ka jalo ba kgoromeletsa boitumelo jwa bone kgakala.

- Fa o batla go kokoanya dinotshe, o seka wa epa loleme.

- Setswana: Molelo o o lenyenyane o feta wa gago.

- Fa o jala ditlhatshana, o se lebelele mangoe.

- Borukhutlhi bo tlisa borukhutlhi.

Go na le go tlhoma mogopolo mo go ageng botshelo jwa bona le go bo itumelela, motho yo o sulafetseng pelo o ineela mo pusolosong, nako e e ka se tsogeleng, mme fa pusoloso e fitlhelwa, go ka sala kgatlholo e kgolo mo botshelong jwa gagwe. Ka jalo, go sulafala pelo ke tsela e e phoso ka dinako tsotlhe.

- Motho o tshwanetse go itlhoma go tlogela ditsela tse di seng boammaaruri.

- Fa o tsaya tsela e e phoso, o se lebelele lefelo le le siameng.

Ke tsela ya go tshela e e bofilweng mo nakong e e fetileng e e ka se fetogeng, e e thibelang motho go tla ka maikaelelo a a tlhamaletseng kwa isagong.

- Ga o kgone go fofa fa go sulafala pelo go go bofile mo mmung.

- Fa o sa tlogele nako e e fetileng, ka seatla sefe o tla tshwara isago?

Gape, ga go na bokao, ka gonne fa motho yo o sulafetseng pelo a tswelela a boga, motho yo ba batlang go mo gobatsa a ka nna a itumelela.

- Ba sulafetseng pelo ba boga fa yo ba mo tlhoileng a itumelela.

Kutlobotlhoko e e tswelang ruri e ama bokgoni jwa go itumelela botshelo ka bogolo, mme le mekgwa ya boitumelo e ba itumedisang ka yone e tla nna le molomo wa botlhoko.

- Kgalefo e e tswelang e fetoga bosula.

Seno sotlhe se felela ka go tlhoka boitumelo jo bo feteletseng.

- Ka go sulafala pelo, fela go fitlhelwa fela ka go tlhoka boitumelo.

Ka kakaretso, motho yo o sulafetseng pelo o batla phethego mo go ba bangwe e le gore ga a e bone mo go bone, mme ga se mongwe le mongwe yo a ka nnang le yone, go felela ka go itlhaola mo sechabeng.

- Mo metsing a a phepa go feteletseng, go ka se nne le ditlhapi, mme motho yo o batlang dilo tse di phethehileng ga a kitla a nna le ditsala.

- Ka diraswa tse di tenneng thata, ga go na ope yo o tsamayang ka boiketlo.

- Yo o batlang tonki e e se nang phoso, o tshwanetse go tsamaya ka dinao.

Go lebega e kete ga ba akanye gotlhelele ka makgetlho a le mantsi fa ba ne ba dira diphoso ba bo ba tlhokega go itshwarelwa.**

- Ke mang yo o kileng a se tlhoke itshwarelo ya ba bangwe?

- A re itshwareleng diphoso, fela jaaka re itshwaretswe makgetlho a mantsi ke ba bangwe.

Go itlhaola le go ipusoloswa mo go tlisiwang ke go sulafala pelo go felela ka phokotsego e kgolo ya menyetla ya go amogela thuso go tswa go ba bangwe ba ba ka e fang sentle.

- Yo o agang lobota o felela e le motshwarwa wa lobota lo a le agilweng.

DINTLHA TSA BOKHUTLO

Motho mongwe le mongwe o kile a amogela kgopiso, mme go sulafala pelo, e leng kgalefo e e tswelang ruri ka dikeletso tsa pusoloso, e ka tsoga ka karabo. Go sulafala pelo go baka kgatelelo e e tswelelang, e e senyang boitekanelo jwa mmele le go fokotsa mmele, ka jalo go khutsufatsa botshelo. Go na le go gobatsa yo o dirileng phoso, motho yo o sulafetseng pelo o gobatsa ene ka esi, a ama dikamano tsa gagwe le go itlhaola mo sechabeng. Ponalo ya gagwe e e tenseditsweng e kgarakgatsa ba bangwe, mme kutlobotlhoko ya gagwe e e tswelelang e fokotsa bokgoni jwa gagwe jwa go rata le go itumela. Go sulafala pelo go mo bofele mo nakong e e fetileng, go mo thibela go tswelela kwa isagong le go itumelela botshelo. Gape, fa motho yo o sulafetseng pelo a tswelela a boga, yo o dirileng phoso a ka nna a itumelela botshelo. Bosula jo bo tswelelang bo felela ka go tlhoka boitumelo jo bo feteletseng. Motho yo o sulafetseng pelo o batla phethego mo go ba bangwe e le gore ga a na yone, se se mo itlhaola le go feta. Ga ba akanye ka diphoso tsa bone kgotsa makgetlho a ba tlhokileng go itshwarelwa. Go itlhaola go fokotsa menyetla ya go amogela thuso, go dira gore ba nne motshwarwa wa go sulafala pelo ga bone.

Dikgatiso tse di Amanang: Itshwarelo (Karolo ya Bobedi), Melemo ya Itshwarelo.

Tsebe ya Legae - Sekgoa - Seespañola

Itshwarelo (Karolo ya Ntlha) ka Dr. Arturo José Sánchez Hernández (Rapula)